Χιμπατζής δεν θα γράψει ποτέ όλο το έργο του Σαίξπηρ - Τι είναι το «παράδοξο του σοφού πιθήκου»

Δύο μαθηματικοί κατέρριψαν το «παράδοξο του σοφού πιθήκου», το επιστημονικό θεώρημα ότι εάν ένας πίθηκος που δακτυλογραφεί σε ένα πληκτρολόγιο έχει στη διάθεσή του αρκετό χρόνο, θα μπορούσε κάποια στιγμή να γράψει όλο το έργο του Σαίξπηρ.

Αυτό το θεώρημα, που διατυπώθηκε πριν από σχεδόν έναν αιώνα, διατυπώνει την ιδέα ότι κάτι απίθανο -αλλά τεχνικά εφικτό- θα μπορούσε να γίνει πιθανό, εάν δοθεί επαρκής χρόνος.

Αυστραλοί μαθηματικοί υπολόγισαν ότι εάν όλοι οι χιμπατζήδες του κόσμου είχαν στη διάθεσή τους χρόνο ίσο με τη διάρκεια του Σύμπαντος, δεν θα κατάφεραν να αναπαράξουν τα έργα του Άγγλου θεατρικού συγγραφέα και ποιητή.

Στη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Franklin Open αυτήν την εβδομάδα, εξηγούν ότι υπολόγισαν τι θα μπορούσε να γράψει ένας πίθηκος χτυπώντας τυχαία τα πλήκτρα ενός πληκτρολογίου με 30 χαρακτήρες, με ρυθμό ένα χτύπημα ανά δευτερόλεπτο, επί 30 χρόνια.

Για τους υπολογισμούς τους υπέθεσαν αυθαίρετα ότι το Σύμπαν θα έχει διάρκεια ένα γκούγκολ, δηλαδή 10 τριακονταδυάκις εκατομμύρια χρόνια ή ο αριθμός 1 ακολουθούμενος από 100 μηδενικά. Δεν έλαβαν υπόψη τους παραμέτρους άσχετες με το πείραμα, όπως για παράδειγμα με τι θα τρέφονται οι πίθηκοι σε αυτό το χρονικό διάστημα ή πώς θα επιβίωναν αφού θα έσβηνε ο Ήλιος, σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια.

Μόλις 5% πιθανότητες για να γράψει «μπανάνα»

Με βάση τους υπολογισμούς τους, ένας μοναδικός πίθηκος θα είχε 5% πιθανότητες να γράψει τυχαία τη λέξη «μπανάνα», εφόσον αφιερώσει όλη του την ύπαρξη στην πληκτρολόγηση.

Η λέξη «μπανάνα» πάντως δεν εμφανίζεται μεταξύ των 884.647 λέξεων που αποτελούν το σύνολο των έργων του Σαίξπηρ.

Οι μαθηματικοί προσπάθησαν να δώσουν κάποιο «πλεονέκτημα» στους πιθήκους, επιστρατεύοντας για το πείραμα χιμπατζήδες, το είδος που συγγενεύει περισσότερο με τον άνθρωπο. Σήμερα υπολογίζεται ότι ζουν σε όλον τον κόσμο περίπου 200.000 χιμπατζήδες και η μελέτη θεώρησε ως δεδομένο ότι ο πληθυσμός τους θα παραμείνει σταθερός μέχρι το τέλος του κόσμου.

Το συμπέρασμα είναι ότι ακόμη και ένα τέτοιο εργατικό δυναμικό θα ήταν ανεπαρκές. Οι πιθανότητες επιτυχίας τους δεν θα ήταν «ούτε μία στο εκατομμύριο», είπε στο New Scientist ο εκ των συγγραφέων της μελέτης Στίβεν Γούντκοκ, από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ.

Αν αυξανόταν ο αριθμός των χιμπατζήδων ή η ταχύτητα με την οποία πληκτρολογούν, δεν θα άλλαζε τίποτα.

Με αρκετή ειρωνεία, η μελέτη καταλήγει ότι ο ίδιος ο Σαίξπηρ είχε απαντήσει στην ερώτηση εάν «η δουλειά ενός πιθήκου θα μπορούσε πραγματικά να αντικαταστήσει την ανθρώπινη προσπάθεια ως πηγή γνώσης και δημιουργικότητας», επικαλούμενη τον «Άμλετ, 3η Πράξη, Σκηνή 3, Γραμμή 87: Όχι».